Dr. Benjamin Pope van de Universiteit van Queensland en zijn collega's van de Nederlandse Nationale Sterrenwacht ASTRON voerden een zoektocht naar planeten met behulp van 's werelds krachtigste radiotelescoop Low Frequency Array (LOFAR), die zich in Nederland bevindt.
"We hebben signalen gedetecteerd van 19 verre rode dwergen, waarvan er vier het best kunnen worden verklaard door planeten die eromheen draaien", merkte Pope op. "We weten al lang dat de planeten van het zonnestelsel krachtige radiogolven uitzenden omdat hun magnetische velden interageren met de zonnewind, maar radiosignalen van planeten buiten ons systeem zijn nog niet gedetecteerd. Deze ontdekking was een belangrijke stap voor radioastronomie en zou mogelijk kunnen leiden tot de ontdekking van planeten in de melkweg."
In het verleden konden astronomen de dichtstbijzijnde sterren alleen detecteren door aanhoudende radiostraling, en al het andere aan de radiohemel was interstellair gas of exoten zoals zwarte gaten. Nu kunnen radioastronomen tijdens waarnemingen gewone oude sterren zien, en met die informatie kunnen we zoeken naar planeten rond die sterren.
Het team richtte zich op rode dwergen, die veel kleiner zijn dan de zon en een intense magnetische activiteit hebben die starbursts en radio-emissies veroorzaakt. Maar er verschenen ook enkele oude, magnetisch inactieve sterren, waardoor de algemeen aanvaarde ideeën in twijfel werden getrokken.
Joseph Cullingham van de Universiteit Leiden en ASTRON, de hoofdauteur van de ontdekking, en zijn team zijn ervan overtuigd dat deze signalen afkomstig zijn van de magnetische koppeling van sterren en onzichtbare planeten, zoals de interactie tussen Jupiter en zijn maan Io.
"Op aarde zijn er aurora's, gewoonlijk het noorder- en zuiderlicht genoemd, die ook krachtige radiogolven uitzenden - dit komt door de interactie van het magnetische veld van de planeet met de zonnewind", zei hij. "Maar in het geval van Jupiters aurora's zijn ze veel sterker omdat zijn vulkanische maan Io materiaal de ruimte in werpt, waardoor de omgeving van Jupiter wordt gevuld met deeltjes die extreem krachtige aurora's veroorzaken. Ons model van deze stellaire radio-emissie is een opgeschaalde versie van Jupiter en Io, waarbij de planeet rond het magnetische veld van de ster is gewikkeld en materie voedt met enorme stromen die op dezelfde manier heldere aurora's veroorzaken. Deze aanblik trok onze aandacht op enkele lichtjaren afstand.''
Nu wilde het onderzoeksteam bevestigen dat de voorgestelde planeten echt bestaan. "We kunnen er niet 100% zeker van zijn dat de vier sterren waarvan we denken dat ze planeten hebben, echt hun gastheren zijn, maar we kunnen wel zeggen dat een planeet-ster-interactie een betere verklaring is voor wat we zien," zei Dr. Pope.
De ontdekkingen van LOFAR zijn nog maar het begin, maar de telescoop kan alleen sterren volgen die relatief dichtbij zijn, tot wel 165 lichtjaar van ons vandaan. Nu de Square Kilometre Array-radiotelescoop in Australië en Zuid-Afrika al in aanbouw is en waarschijnlijk in 2029 operationeel zal zijn, voorspelt het team dat het honderden van dergelijke sterren op veel grotere afstanden zal kunnen zien.
Lees ook: