De jaren na de asteroïde-inslag die de niet-aviaire dinosaurussen wegvaagde, waren letterlijk een donkere tijd. Roet van woedende bosbranden vulde de lucht en verduisterde de zon, wat direct bijdroeg aan de golf van uitstervingen die volgde.
Na de inslag van de asteroïde, die ongeveer 66 miljoen jaar geleden plaatsvond, vernietigde de catastrofe onmiddellijk vele vormen van leven. Maar de impact veroorzaakte ook veranderingen in de omgeving die leidden tot massale uitstervingen die lang aanhielden. Een van deze impulsen tot uitsterven zouden dichte wolken van as en deeltjes kunnen zijn die in de atmosfeer werden gegooid en zich over de planeet verspreidden. Ze omhulden sommige delen van de aarde in duisternis die wel twee jaar kon duren.
Gedurende deze tijd werd de fotosynthese verstoord, wat zou hebben geleid tot de ineenstorting van het ecosysteem. En zelfs nadat het zonlicht terugkeert, kan de achteruitgang tientallen jaren aanhouden, blijkt uit onderzoek dat op 16 december werd gepresenteerd tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de American Geophysical Union (AGU) in New Orleans en online.
Het Krijt (145-66 miljoen jaar geleden) eindigde met een explosie, toen een asteroïde met een snelheid van ongeveer 43 km/u in de aarde stortte. De diameter was ongeveer 12 km en het liet een litteken achter dat bekend staat als de Chicxulub-krater, dat onder water ligt in de Golf van Mexico nabij het schiereiland Yucatan en een diameter heeft van minstens 150 km. Als gevolg van de botsing werd ten minste 75% van het leven op aarde vernietigd, inclusief alle niet-aviaire dinosaurussen (het geslacht waarvan moderne vogels afstammen, de enige tak van de dinosaurusfamilie die uitsterven heeft overleefd).
Wolken van steenslag en zwavelzuur van de ramp kunnen de lucht verduisteren, de wereldtemperaturen doen afkoelen, zure regen en bosbranden veroorzaken. Wetenschappers stelden voor het eerst een "nucleair winter" -scenario voor nadat een asteroïde in de jaren tachtig was ingeslagen. Deze hypothese suggereerde dat duisternis een rol speelde bij de massale uitstervingen na de inslag van het Krijt, zei Peter Roopnarin, conservator geologie bij de afdeling Invertebrate Zoology and Geology aan de California Academy of Sciences en een spreker op de AGU-bijeenkomst. Pas in de afgelopen tien jaar hebben onderzoekers echter modellen ontwikkeld die laten zien hoe deze duisternis het leven kan beïnvloeden.
De onderzoekers ontdekten dat ecosystemen tot 150 dagen konden herstellen van duisternis. Maar na 200 dagen bereikte dezelfde steekproefgemeenschap een kritiek omslagpunt, toen "sommige soorten uitstierven en patronen van dominantie aan het veranderen waren", rapporteerden de wetenschappers. In simulaties waar de duisternis erg lang duurde, nam het uitsterven dramatisch toe.
Wanneer een ecosysteem een omslagpunt bereikte, zou het zich uiteindelijk kunnen herstellen met een nieuwe verspreiding van soorten, maar dit proces zou tientallen jaren duren. Studies hebben aangetoond dat het 40 jaar na het donker duurde voordat de ecosysteemcondities begonnen te herstellen, vertelden wetenschappers op de conferentie.
Lees ook:
- Vijf vreemde dingen die in de ruimte gebeuren
- NASA's James Webb Space Telescope: een gigantische sprong naar "andere aardes"